Mauthausen-cyclus

De cyclus over het concentratiekamp Mauthausen uit de tweede wereldoorlog is van de Griekse componist en politicus Mikis Theodorakis. In Nederland zijn deze liederen vooral bekend geworden door de vertolking van Liesbeth List (1967) in de vertaling van Lennaert Nijgh. Het Rijswijks strijdkoor zingt deze vertaling in een arrangement van John Bouwmans. De oorspronkelijke tekst is van Iakov Kambanellis , die het Mauthausen concentratiekamp heeft overleefd, waarop Theodorakis de muziek heeft gezet.

Mauthausen
Het concentratiekamp Mauthausen werd in augustus 1938 door nazi-Duitsland, opgezet met als doel een mannenkamp in het Oostenrijkse gebied te realiseren. Het gebied rond Mauthausen was voorts vooral geschikt vanwege de aanwezigheid van graniet, zodat de gevangenen tewerkgesteld konden worden in de plaatselijke steengroeve. De verblijfs- en arbeidsomstandigheden voor de - met name politieke - gevangenen zeer slecht, mishandeling, straf, ziekte en honger. Gevangenen werden doodgeslagen, opgehangen, of doodgeschoten. Er was een trap van 186 treden naar de diepte van de granietgroeve, waar menigeen het leven liet. Zieke gevangenen liet men bevriezen, verhongeren of werden gedood met fenolinjecties of gifgas.

Mikis Theodorakis
Deze Griekse componist was tijdens de tweede wereldoorlog actief in het Griekse verzet en werd gevangen genomen en gemarteld. Ook was hij actief tijdens de Griekse burgeroorlog van 1944 tot 1949. Zijn muziek werd na de staatsgreep in Griekenland verboden tijdens het kolonelsbewind. Hij werd gearresteerd en later verbannen. Hij bleef altijd een onvermoeid voorvechter van de strijd tegen het kolonelsregime en gaf vele concerten. Na de val van het kolonelsregime ging hij terug naar Griekenland en werd onder andere lid van het Grieks parlement en minister in de regering van Mitsotakis. Theodorakis heeft veel muziek geschreven en veel vuldig samengewerkt met de zangeres Maria Farantouri die de Mauthausencyclus als eerste vertolkte.
Het Rijswijks strijdkoor zingt de mauthausen cyclus als eerbetoon aan alle mensen die hebben geleden, en vooral als oproep om herhaling te voorkomen. Vrijheid is niet vanzelfsprekend!